Alpensteenbok

Een tijdje geleden verscheen op deze blog al een filmpje over de drieteenspecht die Gina en ik zagen in Oostenrijk, maar natuurlijk was dit niet de enige diersoort die we zagen.

Mijn persoonlijk doel waren alpensteenbokken en gemzen. Ik heb ze al vaker gezien, maar het blijven beide fascinerende diersoorten die pas volledig tot hun recht komen bovenop de Oostenrijkse besneeuwde bergtoppen. Gemzen vind je zo ongeveer overal in de Alpen, maar alpensteenbokken zijn heel wat zeldzamer. Ze waren zelfs ooit uitgestorven, maar zijn in de jaren ’60 terug geïntroduceerd. Deze eerste introductie gebeurde in het National Park Hohe Tauern, en is momenteel uitgegroeid tot een totale populatie van een duizend dieren. De ideale plek dus om een poging te wagen de dieren te zien te krijgen.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Enkele jaren geleden was ik er in de zomer, en dan kan je de steenbokken erg dicht benaderen. Nu, in de winter, zitten de dieren echter hoger in de bergen en zijn ze heel wat moeilijker te vinden. In de periode dat wij er waren was het bronsttijd, en die periode verloopt toch redelijk uniek. Bij heel wat evenhoevigen, zoals edelherten of reeën, is de bronsttijd voor de mannetjes een redelijk agressief gebeuren. Reebokken gaan heel actief andere bokken wegjagen, en bij de edelherten breken de typische gevechten uit die je elk jaar in de Ardennen prachtig kan gaan bekijken. Bij alpensteenbokken verloopt de bronsttijd heel wat rustiger en wordt er in deze periode bijna niet gevochten. Eigenlijk logisch, want veel energie verspillen in heel koude temperaturen, of vechten op besneeuwde bergtoppen, brengt toch risico’s met zich mee!

De meer dominante dieren blijven in de bronsttijd meestal een enkel vrouwtje volgen en minder dominante mannetjes blijven wat op afstand. Als nu het vrouwtje even wegloopt van zo een dominant mannetje, of wanneer een dominant mannetje op een iets te grote afstand naar voedsel loopt te zoeken, grijpen de lagere mannetjes hun kans om toch te paren. Twee strategieën dus: de dominante “bewakers” en de minder dominante “profiteurs”.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Dit wil echter niet zeggen dat alpensteenbokken niet vechten. Integendeel. Ze hebben een soort “pré-bronstperiode” in de zomer, wanneer er veel voedsel te vinden is en ze het zich kunnen permitteren energie te steken in gevechten. Dan gaan mannetjes elkaar te lijf met hun enorme hoorns, die tot een meter lang kunnen worden. Op die manier wordt bepaald wie dominant is over wie, en die dominantie wordt de rest van het jaar gerespecteerd! Enkele jaren geleden heb ik deze gevechten kunnen zien tijdens opnames van “Dieren in Nesten”. Twee 100kg zware bokken die op elkaar staan in te beuken zijn indrukwekkend om te zien!

Gina en ik trokken via een dal omhoog de bergen in om op zoek te gaan naar de dieren. De eerste typische bergbewoners die we tegenkwamen waren alpenkauwen. In een hoog bergdorpje zat een groepje van deze zwarte vogels verzameld op een dak. Na wat gekwetter vlogen ze gelijk op, richting hun volgende stop.

Op een gegeven moment kwamen we aan een bergdal, ingesloten door twee enorme bergflanken. Te voet trokken we omhoog. De eerste “bewegende vlekjes” die we tegen de bergflanken konden waarnemen waren gemzen. Deze geiten konden we vaak zien. Toen we  hogerop gingen, zagen we door onze verrekijkers plots een veel stevigere geit met véél langere hoorns dan de gemzen: een mannetjesalpensteenbok! Hoewel de steenbok erg ver zat, waren de hoorns duidelijk te zien. We konden ook zien hoe hij de hoorns gebruikte om wat sneeuw weg te krabben om aan de onderliggende plukjes gras te raken. Na wat klimwerk in de sneeuw kon ik nog een stuk dichter raken, waardoor ik enkele mooie beelden kon maken. Helemaal op de top van de berg kwamen van achter een rots nog enkele steenbokkopjes tevoorschijn! Het was dan wel van ver, maar we waren heel blij dat we de steenbokken toch hadden kunnen zien.

En het geluk was nog niet op, want toen we terug naar beneden wandelden vloog er recht boven ons plots een steenarend over. In enkele seconden vloog hij van de ene bergflank, over het dal, tot aan de andere flank. En alsof dat nog niet genoeg was, vloog nog geen minuut later in de tegenovergestelde richting de meest spectaculaire roofvogel over van het gebied: een lammergier! Tot de jaren ’80 waren er nog maar een 200 lammergieren over in Europa, waarvan de meesten in de Pyreneeën leefden. In de Alpen waren ze, zoals toen in vele andere gebieden, volledig uitgestorven door de jacht. Vanaf 1986 werden dan terug lammergieren geïntroduceerd, maar pas in 1997 broedden ze voor de eerste keer terug in de Alpen. Ondertussen zijn er ongeveer 30 broedkoppels in de Alpen. Het gaat dus de goede kant op, maar zeldzaam blijven ze voorlopig nog altijd.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Hoewel we maar twee dagen in Hohe Tauern konden blijven, hebben we toch een aantal spectaculaire dieren mooi kunnen bekijken. Zeker de moeite waard dus!

Hou deze blog in het oog, in de volgende post trek ik naar Polen om op zoek te gaan naar otters, bevers en wolven! Door hieronder je mailadres in te vullen, word je op de hoogte gehouden!