Niet iedereen mag elk type dier houden. Er zijn verschillende manieren om te voorkomen dat mensen de zotste of gevaarlijkste dieren in hun achtertuin of woonkamer hebben rondlopen. In sommige landen mag je in principe alles houden op voorwaarde dat je duidelijk laat zien dat je weet waar je mee bezig bent, op andere plaatsen mag je een leeuw houden op voorwaarde dat je een verblijf hebt dat aan bepaalde minimumafmetingen voldoet, maar in België staan we een stap verder. België speelt met zijn zogenaamde Positieflijsten een belangrijke voortrekkersrol.

Een Positieflijst is een lijst met diersoorten die je wél als huisdier mag houden. Alle soorten die niet op deze lijst staan, mag je niet als huisdier houden. Dit maakt de wetgeving heel simpel en duidelijk, zowel voor controlerende diensten als de politie, of inspecteurs van de Dienst Dierenwelzijn. Ook voor potentiële dierenhouders is het op die manier erg makkelijk wat je wel of niet mag houden. Wie een soort heeft die niet op de lijst staat, is in principe illegaal bezig. Elk jaar worden er zo dieren bij mensen thuis in beslag genomen.

Over de specifieke soorten die op de lijst staan, wordt altijd grondig nagedacht. De werkgroepen die hierover beslissen bestaan uit reptielenhouders, maar ook natuurbeschermers, vertegenwoordigers van opvangcentra zoals het Natuurhulpcentrum, experts,… De soorten worden bepaald aan de hand van een aantal criteria:

Cobra’s zijn erg gevaarlijk en staan daarom niet op de Reptielenpositieflijst (foto in Serpentarium Blankenberge, cursus hanteren gifslangen)

Positieflijst zoogdieren

In 2001 werd de eerste positieflijst ingevoerd, de Zoogdierenpositieflijst. In 2009 is deze wetgeving tijdelijk vernietigd, maar niet snel daarna via een nieuw Koninklijk Besluit terug van kracht gegaan. De lijst bestaat uit 42 soorten zoogdieren die je als huisdier mag houden. Een soort die niet op de lijst staat, mag niet gehouden worden. Simpel. Op de lijst staan de typische zoogdieren als kat, hond, paard, ezel, fret of damhert. Wie iets specialer wil, mag bijvoorbeeld nog een Bennett’s wallabie of zwartstaartprairiehond houden. Op de lijst staan geen grote katachtigen of primaten, dus die zijn strikt verboden. Sommige mensen willen graag een iets specialere kattensoort dan de huiskat. Dit kan in de vorm van de Bengaalse kat, vanaf F5. Dit wil zeggen dat je een kruising tussen de gewone huiskat en de Bengaalse tijgerkat (Prionailurus bengalensis), een Aziatische kattensoort mag houden, op voorwaarde dat het minstens 4 generaties geleden is dat de Bengaalse kat ingekruist werd met een huiskat.

Hieronder zie je de lijst van Zoogdieren die je nog als huisdier mag houden.

Positieflijst reptielen

Net zoals de zoogdierenpositieflijst is er ook een positieflijst voor reptielen. Deze trad in oktober 2019 in voege en is met zijn 422 soorten een veel uitgebreidere lijst dan die van de zoogdieren. Een opvallende soort die je niet meer mag houden, is bijvoorbeeld de groene leguaan. Erg vaak gekocht als klein levendig hagedisje, groeien ze uit tot grote leguanen van ruim 1,5m waar lang niet iedereen de nodige ruimte voor heeft. Gevaarlijke reptielen als gifslangen of krokodillen zijn ook uit den boze. Bij ontsnappingen mogen ze ook geen gevaar vormen voor onze inheemse natuur. Daarom bijvoorbeeld dat de bekende roodwangsierschildpadden niet op de lijst staan.

Eigenaars die een soort hebben die niet op de positieflijst staat, moeten via een aankoopbewijs of verklaring van de dierenarts kunnen aantonen dat ze het dier al hadden van voor het ingaan van de Positieflijst. Eigenaars die dit niet (meer) hadden, konden tot 30 november 2019 hun dier bij de overheid laten registreren.

Iedere twee jaar wordt de lijst grondig nagekeken door experts, en wordt beslist om eventueel een aantal soorten toe te voegen of te schrappen van de lijst.

De volledige Reptielenpositieflijst kan je hier terugvinden. 

Opgepast, want de Positieflijst voor reptielen is niet de enige wetgeving die het houden van reptielen beperkt. Er is ook nog de CITES-wetgeving die gaat over de handel in bedreigde diersoorten, en de VLAREM-wetgeving. Deze laatste stelt bijvoorbeeld dat je niet meer dan 30 reptielen mag houden zonder een milieuvergunning.

Uitzondering aanvragen?

Wie toch perse een soort wil hebben die niet op de Positieflijst staat, kan een uitzondering aanvragen. Voor reptielen is dit via deze link, voor zoogdieren kan je hier een uitzondering aanvragen. De Vlaamse Dierentuinencommissie beslist op basis van de motivering van de aanvraag of de persoon een uitzondering krijgt of niet.

En dierentuinen?

Dierentuinen en sommige opvangcentra hebben uiteraard een uitzondering en mogen dieren opvangen die niet op de Positieflijsten staan. Voor dierentuinen lijkt dit evident, maar ook voor opvangcentra die exotische dieren opvangen is het belangrijk om die uitzondering te hebben.  Als een opvangcentrum deze dieren niet mag houden, is er ook geen plaats om de dieren die in beslag genomen worden, tijdelijk onder te brengen aangezien dierentuinen zelden of nooit in beslag genomen dieren (willen) opvangen.

Vanaf het moment dat je een niet-gedomesticeerd dier tentoon stelt, moet je officieel een dierentuin zijn, met alle voorwaarden die daar dan weer aan verbonden zijn.