Door de uitbreidende wolvenpopulatie in Duitsland was het al jaren duidelijk dat er vroeg of laat ook in Vlaanderen een wolf zou opduiken. In januari 2018 was het dan zover en verscheen de ondertussen wereldberoemde, maar jammer genoeg tragisch aan haar einde gekomen Naya. Sindsdien heerst in Vlaanderen een absolute wolvengekte, met vooral veel voor-, maar ook enkele tegenstanders. Maar het bleef niet bij wolvin Naya. Ondertussen zijn al heel wat meer wolven ons land gepasseerd, en sommigen leven er nu nog altijd. Onderstaand overzicht is samengesteld via de (pers-)berichten van het Agentschap voor Natuur en Bos, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, maar vooral ook door Welkom Wolf. Welkom Wolf is een afdeling van Landschap vzw, en biedt informatie aan over wolven in het algemeen, en samenleven met wolven in het bijzonder. Wolvenwaarnemingen komen via het meldpunt van Welkom Wolf binnen, en worden van daaruit onderzocht en doorgestuurd naar de bevoegde instanties (INBO, ANB).

Elke nieuwe wolf die opgemerkt wordt, meestal via DNA-materiaal uit uitwerpselen of op prooidieren, krijgt een wetenschappelijke naam. Die naam bestaat meestal uit twee letters, het individuele nummer, en een m of f, male of female. Wolving Naya is bijvoorbeeld GW680f: German Wolf 680, female. Omdat het bijna onmogelijk is om op een normale manier te spreken over individuele wolven wanneer ze een naam hebben die bestaat uit een combinatie van letters en cijfers, krijgen vele wolven ook een populairdere naam, zoals Naya, Roger, August of Noëlla.

Bij nieuwe ontwikkelingen wordt dit bovenaan toegevoegd. Om een echt chronologisch overzicht te krijgen lees je dus best van beneden naar boven 🙂

Wolven in 2021

Wolven in 2023

23 mei 2023 – Eerste West-Vlaamse wolf

Zwervende wolven kunnen overal opduiken, en vandaag was het de beurt aan de provincie West-Vlaanderen. Voor het eerst in 200 jaar werd hier weer een wolf gezien. Uiteraard is dit een onderwerp dat lokaal (terecht) onmiddellijk heel wat aandacht trekt.

Het dier werd opgemerkt en gefilmd door een jager nabij Poperinge. Welkom Wolf gaf in de media de nodige tekst en uitleg: waar komt de wolf vandaan, hoe moet je als veehouder hiermee rekening houden,… De lokale jager die de wolf ontdekte en kon filmen, probeerde met een bizar verhaal waarin het woordje ’tam’ zelfs gebruikt werd, een negatieve toon te creëren. Het is duidelijk dat de man zijn mening dan wel wilde verkondigen in de media, maar tegelijkertijd werd het ook wel duidelijk dat de jager nog heel wat te leren had over zwervende wolven en het gedrag van wolven in een menselijke omgeving. Het toont aan hoe belangrijk is dat er ook in jachtopleidingen toch een minimum aan informatie moet komen over wolven (en roofdieren in het algemeen). Wolven kunnen nu eenmaal overal opduiken, en vanuit een hoogzit hebben jagers een reële kans om een wolf als eerste te ontdekken. Het zou dan ook super zijn moesten zij dan ook de juiste informatie meegeven. Beter voor collega-jagers, beter voor de wolf, maar vooral beter voor omwonenden en landbouwers!

28 april 2023 – jongen geboren!

Het INBO en het ANB melden het goede nieuws dat het vrouwtje van de Limburgse wolvenroedel, Noëlla, voor de derde maal een nest heeft geworpen. Dit zou afgeleid worden uit beelden van de wildcamera’s die in het militair domein ophangen. De jongen zouden rond de 20ste geboren zijn. Hoeveel jongen het zijn is natuurlijk nog niet bekend, de jongen blijven de eerste weken immers veilig in de burcht, onder de grond.

2 februari 2023 – verkeersslachtoffer

Rond 8u ’s morgens wordt een wolf aangereden op de N74, de baan Hasselt-Eindhoven. Dit is al de derde wolf die op deze drukke baan het leven laat. Samen met een collega haal ik het dier op. In het Natuurhulpcentrum wordt een oppervlakkig eerste onderzoek uitgevoerd, vooraleer de wolf door de wetenschappers van het INBO wordt opgehaald. De wolf, een jong mannetje geboren in 2022, blijkt in goede gezondheid te verkeren en weegt ongeveer 40kg. Het dier had een bekkenbreuk ten gevolge van het ongeval. 

Omdat er op deze baan al geregeld wolven werden doodgereden, en omdat het tevens een dodenbaan is voor jaarlijks heel wat andere dieren, maakt Welkom Wolf bekend dat ze naar de rechtbank trekken. ’s België is vanuit Europa immers verplicht om een gezonde populatie te onderhouden. Dit is op dit moment met 1 Vlaamse roedel nog zeker niet het geval, terwijl men wel weet dat deze baan een belangrijke invloed heeft op de populatie.

7 januari 2023 – wolf in tuin

Een wolf zit kort vast in een tuin in Oudsbergen. Vooraleer het Natuurhulpcentrum toekomt is het dier er toch al zelf in geslaagd om uit de tuin te raken. Dit klinkt spectaculair en speciaal, en tegenstanders van de wolf zien dit zelfs als een ultiem bewijs dat de wolf ’tam’ is, maar vanop afstand bekeken valt het allemaal nog wel mee. Jaarlijks moeten we met het Natuurhulpcentrum een 150 keer uitrijden voor reeën die vastzitten in tuinen. Soms grote beboste tuinen, maar vaak ook de meest onmogelijke kleine stadstuintjes waarbij het al straf is dat er überhaubt een ree binnenraakt. Maar ook vossen, dassen,… raken soms vast in tuinen.

Wolven lopen al 5 jaar bijna dagelijks doorheen tuinen. Het is dan ook niet meer dan logisch dat er vroeg of laat eens een wolf door het verkeerde poortje loopt, en niet onmiddellijk de weg naar buiten terug kan vinden. 

29 december 2022 – fakkeltocht!

Voor de tweede maal vertrekt een fakkeltocht tegen de wolf vanuit Oudsbergen. Terwijl in de eerste editie verleden jaar ongeveer 3.000 wandelaars aan de start opdoken, zijn het er volgens de organisatoren dit jaar 1.000. Volgens enkele mensen die effectief aanwezig waren, waren het er amper 300, waaronder zelfs heel wat Nederlandse anti-wolf-actievoerders. Maar of het er nu 300 of 1.000 waren, de trend is duidelijk. De wandelaars die er vorig jaar waren en dit jaar niet, zijn niet plots veranderd van een wolventegenstander naar een -voorstander, en dat is ook niet erg, maar het zijn wel mensen die beseffen dat de wolf er is, en er zal blijven. Met je tijd verspillen door aan een anti-wolf-actie deel te nemen is natuurlijk niets mis, maar veel zin heeft het niet.

11 december 2022 – verkeersslachtoffer

 Een wolf wordt aangereden op de N74 (Hasselt/Eindhoven) ter hoogte van Hechtel-Eksel. Het gaat om een jong vrouwtje dat dit jaar werd geboren in de Limburgse roeden. Het dier stond bekend als GW3064F. De jonge dieren zijn immers 7-8 maanden oud en heel mobiel, maar hebben nog maar weinig ervaring en zijn dus erg vatbaar voor het verkeer.

 2 mei 2022 – jongen geboren!

Het ANB en het INBO bevestigen dat er opnieuw een nest wolven is geboren. Hoeveel jongen het waren, was op het moment van bekendmaking nog niet duidelijk, maar uiteindelijk blijkt het te gaan om maar liefst 9 jongen! Abnormaal is het niet, maar het is natuurlijk wel een erg groot nest. De geboorte vond plaats tussen 18 en 20 april.

9 april 2022 – opnieuw verkeersslachtoffer in Nederland

Weer slecht nieuws. In Nederweert, Nederland, wordt een jonge zwervende mannetjeswolf doodgereden. Het blijkt te gaan om wolf GW2379m. De wolf weegt een gezonde 36kg en was in goede conditie. Er blijven nu nog twee van de 6 in 2021 geboren welpen over.

17 januari 2022 – verkeersslachtoffer in Nederland

Iets later komt er weer slecht nieuws. Dit keer uit Nederland. Nabij Eindhoven wordt op 17 januari op de A67 een jonge wolf doodgereden. Nederlandse onderzoekers ontdekken dat het gaat om wolf GW2432m, een jonge wolf die vorig jaar in Limburg werd geboren. Hoewel de meeste wolven tussen hun eerste en 

16 november 2021 – verkeersslachtoffer

Het is al een tijdje duidelijk dat de jongen steeds vaker uitstappen maken, en dan verhoogt het risico natuurlijk op verkeersongevallen. En dat gebeurt jammer genoeg ook. Een jonge wolf wordt in Peer slachtoffer van het verkeer. Het blijkt om welp GW2434m te gaan. Op dit moment zijn nog vier volwassen wolven (Noëlla, August, en twee jongen van vorig jaar), en 5 welpen aanwezig in de roedel van Hechtel-Eksel.

Zomer 2021 – 6 jongen

Doorheen de zomer wordt duidelijk dat er dit jaar 6 jongen geboren werden. Ze krijgen de wetenschappelijke benamingen GW2432m, GW2433m, GW2434m, GW2435m, GW2379m en GW2807m. Allemaal mannen!

19 april 2021 – jongen geboren!

Op 18 april is Noëlla nog drachtig. Dit kunnen wetenschappers achterhalen aan de hand van trailcambeelden en aan de hand van pootafdrukken. Grote pootafdrukken vlakbij mekaar (dus kleine stapjes gemaakt door een groot volwassen dier) met een beetje een wankele pas duiden er immers op dat de afdrukken van een volwassen vrouwtje zijn, Noëlla dus. Op 20 april verschijnt Noëlla opnieuw op beeld, maar dan terug een stuk magerder. Dit maakt het zo goed als zeker dat er dit jaar jongen geboren werden op 19 april. 

9 april 2021 – wolf vermist?

Het INBO maakt op 8 oktober bekend dat de camera’s die ophangen op het militair domen wolf GW1963m, geboren in 2020, voor het laatst op 9 april 2021 konden filmen. Nadien wordt niets meer van het dier vernomen. Aanvankelijk denkt men dat de wolf zelf is vertrokken, wat in theorie perfect mogelijk zou zijn. Maar meestal duiken ergens in Europa wel DNA-sporen op van een rondzwervende wolf. Die sporen worden altijd in een grote database gestoken. Van deze wolf wordt echter niets meer vernomen. Koppel daar nog aan dat er in het leefgebied van de wolf vleesballen met gif werd gevonden waar in mei een Duitse herder aan stierf, en iets later, begin juni, een kuddebewakingshond van de lokale schaapsherder, dan doet dit wel het ergste vermoeden…

Over dit voorval kan je hieronder een interview horen van Joachim Mergeay, wetenschapper bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, en een interview met mijzelf.

2 december 2020 – zoektocht naar aangereden wolf

Een politiepatrouille, rijdend op de N76, vlakbij de locatie waar de vorige wolf werd aangereden, kan net op tijd een gewonde wolf ontwijken. Een agent stapt uit, kan de wolf tot op enkele meters naderen, waarna de wolf door een gat in een verkeersraster naast de weg strompelt, over het veld loopt en in de mist verdwijnt. De agent verwittigt Welkom Wolf, en Jan Loos verwittigt mij. Bij aankomst op de plek van het ongeval kan ik al snel de duidelijke sporen zien in het veld, zowel verse als wat oudere, en in 2 richtingen. Het is duidelijk dat het gat in de omheining een vaste doorgang vormt die de wolven gebruiken om vanuit het militair domein richting Meeuwen te lopen. Daar zijn heel wat schapenboeren die hun omheining nog altijd niet hebben aangepast, en daar profiteren de wolven natuurlijk van.

Even denken we de wolf te spotten. Op het beeldscherm dat de drone-beelden weergeeft zien we duidelijk een warme vlek, een dier. Op het scherm lijkt het de grootte van een wolf te hebben, en gewapend met een net banen collega Sil en ik ons een weg doorheen de struiken. De dronepiloot geeft ons via een walkie-talkie instructies hoe we moeten lopen. Als we tot op enkele meters zijn genaderd, horen en zien we plots de struiken bewegen. Het is duidelijk dat het dier wegloopt, maar door de begroeiing zien we ook niet meer dan de bewegende struiken. Wanneer we nadien de opgenomen warmtebeelden bekijken, blijkt het toch te gaan om een ree.

Wanneer dus ook de drone geen oplossing biedt, wordt een speurhond opgetrommeld. De hond volgt geen bloedspoor, zoals ik initieel dacht, maar volgt de bacterieën die afkomen op het stresshormoon dat een gestresseerd via klieren tussen zijn voetzolen afgeeft! Je kan het zien op bovenstaand filmpje. Het volgen van het spoor lukt gedurende een erg lange tijd. Maar op een gegeven moment maakt het spoor rechtsomkeer, terug richting het militair domein en kan ook de hond het spoor niet meer volgen. Ergens logisch. Hoe meer tijd er verstrijkt na de aanrijding, hoe minder stress het dier heeft, waardoor het spoor moeilijker wordt om te volgen voor de speurhond. 

Het is duidelijk dat de wolf in die korte tijd na het ongeval toch een behoorlijke afstand heeft kunnen afleggen, wat doet vermoeden dat de verwondingen wel zullen meevallen. En dit blijkt achteraf gelukkig ook zo te zijn. Nadien wordt de wolf al mankend gefilmd, en enkele maanden later, in januari 2021, maakt het INBO bekend dat ook het manken gedaan was. Eind goed, al goed!

19 oktober 2020 – opnieuw verkeersslachtoffer

Weeral pech. Op de N76 tussen Opglabbeek en Meeuwen, ongeveer 10km oostelijker tov het eerste ongeval, wordt opnieuw een jonge wolvin doodgereden. Bart, een collega van het Natuurhulpcentrum, haalde het dier op. Na genetisch onderzoek blijkt het hier te gaan om GW1923f, het tweede en laatste vrouwtje van de dit jaar geboren welpen.

Dat er welpen door het verkeer om het leven zouden komen, was te voorspellen. Maar het blijft erg jammer, zeker als twee dieren op zo korte tijd slachtoffer worden.

Op 19 oktober werd deze jonge wolvin doodgereden. 

9 oktober 2020 – dodelijk verkeer 

’s Morgens vroeg krijg ik een telefoontje van Jan Loos van Welkom Wolf. Een wolf zou aangereden zijn op de Noord-Zuid-verbinding, tussen kilometerpaal 67.1 en 67.2 ter hoogte van Eksel. Dit soort telefoontjes ontvangen we wel vaker, maar tot nu toe ging het altijd over een aangereden everzwijn of vos. In dit geval is een truckchauffeur echter uitgestapt om het kadaver aan de kant te slepen. Terwijl hij bij het dode dier staat, neemt hij contact op met Welkom Wolf. Hierdoor kunnen gerichte vragen gesteld worden (hoe groot is het dier, wel/geen zwarte staartpunt,…). Alles wijst op een hondachtige, en hoogstwaarschijnlijk een wolf…

Daar aangekomen blijkt de grootste vrees al snel waarheid te worden: een wolf. Aan de witte melktanden is duidelijk te zien dat het om een jong dier gaat, dus kunnen we er van uitgaan dat het om een van de 4 welpen gaat. Ik trek wat foto’s en maak een klein filmpje over dit spectaculaire voorbeeld voor iets wat eigenlijk een véél groter probleem is, het verkeer enerzijds, en het gebrek aan veilige oversteekplaatsen voor wilde dieren anderzijds.

In het Natuurhulpcentrum kunnen we de we wolf onder het röntgentoestel leggen, en daar blijkt dat het dier geen schijn van kans had: schedel gebarsten, beide achterpoten gebroken, ongetwijfeld inwendig heel wat kwetsuren,…  Het INBO neemt het dier nadien mee voor meer gedetailleerd onderzoek. De wolvin heeft een lege maag, maar is in goede conditie en weegt 20kg .? Na genetisch onderzoek blijkt het te gaan om jonge wolvin GW1922f. 

September 2020 – 3 jongen?

Plots duikt het bericht op dat er nog maar 3 jongen in leven zijn. Op de beelden zijn sinds juli namelijk nog maar 3 jongen te zien. Van een 4de jong is al even geen spoor… Maar welpen gaan in de zomer soms alleen op pad, en het is nog erg moeilijk om de 4 jongen van elkaar te onderscheiden. Achteraf blijkt het vals alarm te zijn. Gelukkig maar, want slecht nieuws zal er toch volgen…

27 juni 2020 – 5 welpen!

Vrouwtje Noëlla verschijnt op een wildcamera-beeld in het bijzijn van 5 wolvenwelpen. De jongen krijgen de wetenschappelijke namen GW1954m, GW1963m, GW1924m, GW1922f en GW1923f.

Mei 2020 – afdrukken vlakbij nest

De pootafdrukken van wolvin Noëlla worden voornamelijk geregistreerd in de buurt van het nest. Hoewel man August af en toe (zoals op 10 mei en 25 mei) verdere uitstappen maakt, is hij de eerste weken na de geboorte continu op jacht om voldoende voedsel te zoeken voor Noëlla en de opgroeiende pups.

27 april 2020 – geboorte!

Noëlla wordt gefotografeerd met een dikke buik, en een dag later, op 28 april, is de dikke buik verdwenen. De geboorte heeft dus in de nacht van 27 op 28 april plaatsgevonden. In diezelfde nacht wordt August trouwens een 15-tal kilometer verder geregistreerd. Als we de gedode Naya en haar welpen even buiten beschouwing laten, kunnen we Noëlla en August beschouwen als de stichters van de eerste echte Belgische roedel wolven in meer dan honderd jaar!

27 april 2020 – bekendmaking zwangerschap 

Iedereen vermoeedde het al, maar vandaag maakt minister van Leefmilieu Zuhal Demir bekend dat Noëlla drachtig is en snel zal werpen. Dit kan opgemaakt worden uit de trailcambeelden die door het ANB en INBO verspreid hangen over het militair domein. De dikke buik van de wolvin is hierop duidelijk te zien. Fantastisch nieuws, en hopelijk loopt dit mooie verhaal beter af dan verleden jaar. Er worden alvast drastische maatregelen genomen om wolvenhaters op afstand te houden. De controle op het terrein wordt bijvoorbeeld opgedreven en de jacht wordt verboden. 

6 januari 2020 – samen op pad

Het is al een tijdje duidelijk dat wolvin Noëlla en wolf August bij elkaar in de buurt zijn, en nu is het dan zover: boswachters van het ANB vinden pootafdrukken van beide wolven samen, en drie dagen later worden ze voor het eerst samen op beeld vastgelegd, het begin van een nieuw Vlaams wolvenkoppel!

Na de dood van Naya bleef August alleen achter. Maar heel erg lang duurde die eenzaamheid niet. Op 19 december 2019 ontdekt een jogger in Oudsbergen een spoor dat wel heel veel gelijkenissen vertoont met een pootafdruk van een wolf. Onmiddellijk kondigt minister Zuhal Demir aan dat een nieuwe wolf, die ze Noëlla doopt, in Limburg aanwezig is. Maar Noëlla bleek Noëlla niet te zijn. Op 27 december werd een onbekende vrouwtjeswolf in het militair domein met een trailcam op beeld vastgelegd. De Noëlla van de pootafdruk van 19 december, zo dacht men toen. Maar de waarheid blijkt anders te zijn. Genetisch onderzoek bracht aan het licht dat deze wolvin op het moment dat de pootafdruk in Oudsbergen werd ontdekt, in Nederland was. Ze kon dus onmogelijk op diezelfde dag een pootafdruk achterlaten in Oudsbergen! De wolf die initieel Noëlla werd genoemd (die van de pootafdruk), blijkt dus een voorlopig nog onbekende wolvin te zijn! De vrouwtjeswolf in het militair domein wordt vervolgens de nieuwe Noëlla en blijkt wolvin GW1479f te zijn. Via haar genetisch materiaal kan een deel van haar route gereconstrueerd worden.

De route van Noëlla

Op 14 december werd ze gefotografeerd in het Nederlandse Heijen tegen de drukke A77, en op de ochtend van diezelfde dag werd ze in Ottersum waargenomen terwijl ze een weg, de Bredeweg, overstak met een prooi.

Op 18 en 19 december beet ze in die omgeving, in Venhorst en Boekel, telkens een schaap dood waarop nadien de DNA-stalen werden gevonden. De aanwezigheid van Noëlla in België werd door Welkom Wolf ontdekt.

Pootafdruk van Noëlla te Lichtaart, opgemeten en gefotografeerd door medewerkers van Welkom Wolf.

Op 27 december fotografeerden de trailcams van het INBO wolvin Noëlla in het territorium van August. August zelf zat op dat moment alweer meer dan 10km verderop, maar het was duidelijk dat Noëlla interesse had. Ze bleef verschillende dagen rondhangen in de buurt van een markeerplek van August! 

Vanaf het moment dat Naya arriveerde in het militair domein, bleef ze heel onopvallend, zoals wolven meestal zijn. Droeg Naya geen zender, dan zou het hoogstwaarschijnlijk nog heel erg lang geduurd hebben vooraleer we geweten zouden hebben dat er een wolf in België zou zijn. Enkel op 20 januari werden in Meerhout 2 schapen doodgebeten en verwond door Naya. Op 20 maart beet ze een schaap dood in Leopoldsburg. Zonder zender zouden deze doodgebeten schapen ongetwijfeld zijn toegewezen aan een ontsnapte hond, nog altijd dé grote schapenkillers in Europa! Ook wolf Roger, de wolf die in Opoeteren werd doodgereden, zou zonder de zender van Naya en de daarbij horende wolvencommotie ongetwijfeld als ‘doodgereden hond’ werden vernietigd.

In de zomer van 2018 gaf het signaal aan dat de batterijen stilaan leegraakten. De Duitse wetenschapper trok daarom op 22 september naar Limburg om de zender te recupereren. Hiervoor moest de wolvin tot op 200m benaderd worden, waarna de zender vanop die afstand via een druk op de knop kon afgeworden worden. Naya was een wolf die zich altijd heel rustig hield. 8 maanden na haar aankomst, in augustus 2018, werden in de omgeving rond Peer schapen plots op korte tijd heel wat schapen doodgebeten, niet van Naya’s gewoonte. Het viel de boswachters en onderzoekers van het INBO ook op dat er wel erg veel van de kadavers werd gegeten, veel meer dan een enkele wolf zou opeten. DNA-stalen, en iets later ook camerabeelden, bevestigden hun vermoeden: een tweede wolf, een mannetje, was gearriveerd in het militair domein en vormde een koppel met Naya! Beide dieren werden de volgende maanden erg vaak samen op camera gezien, en ongeveer heel Vlaanderen begon stiekem te hopen op een eerste nestje wolven. En het leek ook die richting uit te gaan.

Zwangerschap

Op 10 mei 2019 fotografeerden de trailcams van het ANB en het INBO Naya met een overduidelijke dikke buik. Zwanger! Het waren tevens de laatste beelden die ooit van haar werden gemaakt. Alles leek goed te gaan en er kwamen zelfs bewijzen dat de jongen waren geboren. Er verschenen beelden van August die elke keer opnieuw een bepaalde richting opliep met voedsel tussen zijn tanden. Dit gedrag is typisch wanneer er jongen zijn: het mannetje brengt vaak grote stukken voedsel naar de omgeving van het nest. Daar eet hij dan van, om vervolgens het opgegeten voedsel aan het nest zelf uit te braken voor de jongen. De stukken vlees worden nooit naar het nest zelf gebracht, dit zou eventueel andere roofdieren kunnen aantrekken.  

Ongerustheid

Vanaf het laatste beeld van een zwangere Naya in mei verscheen enkel August nog op de camera’s. Maar dit was niet abnormaal. Een net bevallen wolvin blijft bij haar welpen, en als zich er toevallig geen camera in de buurt van het nest bevond, dan is het logisch dat Naya niet op de beelden verscheen. Maar de weken erna bleef het stil. Welkom Wolf begon al te vermoeden dat er iets niet klopte. Naya bleef spoorloos. Geen sporen, geen beelden. De weken gingen voorbij. Ook de jongen zouden nu stilaan de wereld gaan verkennen, en door het uitgebreide cameranetwerk zouden ook zij af en toe gefotografeerd moeten worden. Maar van Naya en haar welpen ontbreekt elk spoor.

Naya is dood

Wat Welkom Wolf al maanden vermoedde, werd in september 2019 officieel bevestigd: wolvin Naya, de eerste bekende wolf in Vlaanderen sinds 150 jaar, en haar jongen waren dood. Ook al werd er geen kadaver gevonden, het kon niet anders, alle aanwijzingen spraken voor zich en een wolvin met jongen die verlaat niet zomaar haar gebied. Heel Vlaanderen leefde mee en wilde twee vragen beantwoord zien: was er kwaad opzet in het spel, en zo ja, wie was verantwoordelijk. Het zijn vragen die nu nog altijd de media beheersen. Dat Naya moedwillig gedood werd, was al snel duidelijk. Een ziekte kan natuurlijk altijd, maar op de beelden leek Naya kerngezond, en een zieke Naya zou ongetwijfeld opgemerkt zijn op de camera’s. Hetzelfde wanneer er iets zou misgegaan zijn tijdens de bevalling. Dit gebeurt bij zoogdieren zelden of nooit, en ook dan zou Naya moeten gevonden of gefilmd zijn. Een aanrijding met een auto zou in theorie ook mogelijk zijn, maar de praktijk wijst uit dat dit soort ongevallen snel ontdekt worden. Ofwel wordt het kadaver gevonden, ofwel meldt de chauffeur zich. Eigenlijk schiet als enige mogelijke doodsoorzaak kwaad opzet over. Jammer!

Wie is de dader?

Tot op vandaag houdt die vraag Vlaanderen in de ban. Enkele partijen, zoals Vogelbescherming Vlaanderen, stelden zich burgerlijke partij, en in december werd zelfs een onderzoeksrechter aangesteld. De zoektocht naar de dader en de (media-)aandacht is ongezien in Vlaanderen bij een natuurgerelateerde misdaad. Zowel bij het Natuurhulpcentrum, Vogelbescherming Vlaanderen en Welkom Wolf doneerden dierenliefhebbers spontaan een totaalbedrag van 30.000 euro dat moet gaan naar de tip die leidt tot het vinden van de dader van de moord op Naya! Officieel is er tot op nog geen dader gevonden, maar veel mogelijkheden zijn er niet. De wolven leven in een militair domein, amper toegankelijk. En de nestsite bevond zich dan nog eens in een strikt verboden deel van het al amper toegankelijk militair domein. Een schapenboer die wraak wil nemen op Naya kan niet even een geweer nemen op Naya te gaan afschieten. Moest het zo simpel zijn zou ik al lang mijn camera hebben genomen om een poging te wagen de wolven te gaan filmen. Maar zo werkt het niet. De wolven iets aandoen kan alleen als je een onwaarschijnlijk sterke kennis hebt van het terrein, en dus ook weet waar de wolven zich ophouden. En dan kom je al snel bij de lokale jagers uit, zij hebben een vergunning om de terreinen te betreden, en controle is er amper. Als je dan nog in rekening neemt dat de voorbije 2 jaar al 4 jachtverloven van de lokale wildbeheerseenheid werden ingetrokken, en dat er tijdens de eerste zoektocht met drones door de natuurinspectie en de Federale politie in september al onmiddellijk twee jagers met geladen geweer betrapt werden op een deel van het militair domein waar ze niet mochten komen, dan wordt het heel erg moeilijk om niét aan de jagers te denken als mogelijke dader. Iets vroeger, in juli, werd vlakbij de nestsite nog een strop gevonden bij een niet-reglementaire voederplaats voor everzwijnen. Bovendien liggen er nog heel wat tips die binnenkwamen bij de natuurverenigingen op het bureau van de natuurinspecteurs. Ook die tips wijzen in de richting van de lokale jagers. En dan is er nog de algemene wolvenhaat en misinformatie bij heel wat jagers. Check zeker eens (Facebook-) pagina’s als Jachtsite of De Vlaamse & Nederlandse Jagers en je valt achterover van de grootste onzin over wolven die daar verteld wordt, en de negatieve sfeer die wordt gecreëerd. Het zijn natuurlijk ‘maar’ Facebookpagina’s, vaak een riool van meningen, maar het geeft toch wel een duidelijk beeld van hoe heel wat jagers naar de wolf kijken. Het onderzoek loopt momenteel nog. Zodra er meer bekend raakt wordt deze tekst aangevuld.

Maatregelen

Naar aanleiding van de gebeurtenissen rond Naya werd het noordelijk deel van Kamp Beverlo vanaf januari jachtvrij gemaakt. De lokale jagers van WBE De Zandhaas zijn er niet meer welkom. Op 12 maart 2020 werden de beschermingsmaatregelen in het militair domein nog meer verstrengd door minister Demir, om een herhaling van de gebeurde feiten te voorkomen. Zo wordt de jacht in het voortplantingsseizoen verboden in Kamp Beverlo, het Schietterrein Meeuwen-Helchteren en Pijnven (Bosland).  De wolf verschuift ook van bijlage II naar bijlage III van het natuurdecreet en krijgt hiermee de allerhoogste beschermingsgraad tot een soort die strikt moet worden beschermd.

De Nederlander Hans Hasper volgt al jarenlang de roedel waarin wolf Roger werd geboren. Van hem kregen we deze exclusieve beelden. Eén van deze twee jongen is Roger, voor hij zijn leefgebied verliet…

Enkele beelden van wolvin Naya, gemaakt door de camera’s van het INBO en het ANB.

Het Vlaamse wolvenverhaal begint in Vlaanderen officieel met wolvin Naya. Bijna krijgt ze gezelschap van jong mannetje Roger, maar die wordt in Neeroeteren aangereden. Niet veel lader komt dan toch een mannetje toe in het militair domein, wolf August. Het relaas van de reis die deze drie wolven ondernamen, kan je hieronder terugvinden.

Op 19 juni, anderhalve maand voor zijn aankomst in België, kon een boer wolf August op beeld vastleggen.

Het DNA komt ook overeen met het DNA gevonden op schapenkadavers in het Duitse Norden in de deelstaat Nedersaksen, begin juni 2018. Daarom staat August al geregistreerd in de Europese wolvendatabase als wolf GW979m. Nadien worden nog in de provincie Friesland (20 en 22 juni), Flevoland (5 juli) en Gelderland (10 juli) schapen gedood door August. Het interessante aan August is dat hij het zeldzame haplotype WH02 bezit, een stukje genetische informatie die bestaat uit een welbepaalde volgorde van genen. Slechts 5% van alle Duitse wolven heeft dit. Een meer gedetailleerde genetische vergelijking met alle andere bekende Duitse dragers van dit zeldzame haplotype leert ons dat August in Duitsland geen nauwe verwanten heeft. August komt dus hoogstwaarschijnlijk uit Polen.

De route die wolf August aflegde. De oranje punten zijn zekere punten. De gele lijnen tussen de punten zijn random gekozen. Ook de route van Polen tot Duitsland (rood) is onbekend.

8 maart 2018 – tweede wolf, Roger

Naar het meldpunt van Welkom Wolf worden een aantal meldingen gedaan van zichtwaarnemingen van een wolf in regio Bree. Twee dagen later, op 10 maart worden dan weer een aantal schapen doodgebeten in Rotem. Een dag later, op 11 maart, staan Jan Loos (Welkom Wolf) en ik samen met het INBO (Instituut voor Natuur en Bosonderzoek) de kadavers van de doodgebeten schapen te bekijken en sporen te zoeken. Plots krijg ik een telefoontje vanuit het Natuurhulpcentrum: een wolf is aangereden langs de Neeroeterenstraat in Opoeteren! De wolf wordt opgehaald. De dierenarts van het Natuurhulpcentrum kan aan de hand van het gebit al snel zien dat het om een jong mannetje gaat. De tanden zijn immers nog heel erg scherp en amper afgesleten.

Wolven worden rond mei geboren, dus dit mannetje zal ongeveer 10 maanden oud zijn. Dit is redelijk jong, maar het gebeurt wel vaker dat wolven van minder dan een jaar oud de familieroedel verlaten. De wolf krijgt de populaire naam Roger. Het INBO voert een genetisch onderzoek uit op de wolf. Door het DNA te vergelijken met het DNA van de gekende wolvenroedels ontdekt men dat Roger afkomstig was van de zogenaamde ‘Barnstorf’-roedel uit de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hetzelfde DNA werd eerder al teruggevonden bij enkele schapenkadavers in Nederlands Limburg, waardoor een deeltje van de route van Roger kan worden gereconstrueerd. Wolf Roger wordt na het hele onderzoek opgezet, en doet nu dienst als educatief materiaal in tentoonstellingen over wolven.

Wolf Roger kwam vanuit het zuidoosten (omgeving Rotem) waar hij pas een schaap had doodgebeten. Bij het oversteken van de Neeroeterenstraat in Opoeteren werd hij aangereden door een wagen. Wolf Roger strompelde terug, maar viel al snel dood neer.

Enkele beelden van wolf August, gemaakt door de camera’s van het INBO en het ANB. Op de laatste foto is August (l) te zien met de toen nog gezenderde Naya (r).

3 januari 2018 – startschot wolvenverhaal! 

Belgische wetenschappers van het INBO worden door Duitse biologen op de hoogte gesteld dat een gezenderde wolvin met de wetenschappelijke naam GW680f en de populaire naam ‘Naya’ ons land, via het Nederlandse Budel, binnenwandelde ter hoogte van Bocholt. Dit telefoontje is het startschot van het wolvenverhaal in Vlaanderen. Aan de hand van de zender kan Naya verder gevolgd worden. Twee dan later, op 5 januari, arriveert ze in het militair domein van Hechtel-Eksel.

De wolvin heeft een zender aan. Als jonge wolvin kreeg ze die zender om in het kader van een onderzoek van de impact van wolven op het gedrag van damherten. En dit stelde de wetenschappers in staat om de route van Naya tot in detail te reconstrueren. Met de hulp van de zendergegevens bezocht ik, samen met TV Limburg, enkele belangrijke punten in haar tocht van Duitsland tot in Vlaanderen. Je kan het verhaal van haar route hieronder lezen en bekijken.

22 maart 2020: een schaap wordt doodgebeten in Mol

Wolf gesignaleerd aan een champignonkwekerij in Wiekevorst

Uit vergelijkingen van foto’s van andere wolven, blijkt deze wolf enkele dagen voor de eerste waarneming in Vlaanderen op 31/03 ook al in Nederland te zijn waargenomen. Op 26 maart 2020 dook het dier op in een boomkwekerij in West-Betuwe in Nederland. Dit is grappig genoeg in vogelvlucht amper 3.5km van de plek waar wolf August op 10 juli 2018 werd gezien.

Links de eerste bekende waarneming van deze wolf (26/03, West-Betuwe, NL). Rechts het eerste beeld in België in een betoncentrale in Herentals (31/03)

7 juni 2020 – een wandelaar kan een wolf fotograferen in Duffel