Wasberen leven al geruime tijd als “wilde dieren” in de Ardennen. Hoeveel er precies rondlopen weet ik niet, maar ongetwijfeld zijn het er heel veel. Op elke plek in de Ardennen waar ik trailcams hang in de buurt van een riviertje, is het al gelukt om een wasbeer voor de lens te krijgen..

Duitse oorsprong

De ‘wilde’ wasberen die zich bij ons bevinden, zijn nakomelingen van wasberen uit Duitsland. Hier werden in 1934 in Edersee, West-Duitsland, op vraag van een rijke landeigenaar in de buurt van een groot meer twee paartjes vrijgelaten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er door de bombardementen ook enkele pelskwekerijen vernield waardoor een aantal wasberen konden ontsnappen, en hier en daar zijn in de loop der jaren ongetwijfeld nog wat wasberen bij particulieren ontsnapt die ze als huisdier hielden (met hun echte handjes, gecombineerd met hun intelligentie, kunnen ze nogal snel ontsnappen…). Het klimaat in West-Europa is gelijkaardig aan dat van Noord-Amerika, en ook voedsel was geen probleem. Langzaamaan begon de populatie te groeien, waardoor er in 1956 al naar schatting bijna 300 wasberen de bossen onveilig maakten. Op dit moment zouden er in Duitsland ondertussen een miljoen wasberen te vinden zijn! Deze kennen geen grenzen, en de Belgische en Nederlandse grenzen zijn ondertussen dus ook overschreden.

Kassel, wasberenhoofdstad van Europa

Wasberen in België

Mensen kennen landsgrenzen, dieren niet, dus wasberen hebben er geen probleem mee de grens over te steken en ons land binnen te dringen. En dit merken we… De eerste wilde wasbeer die ik ooit zag was in de omgeving van La Roche. Hoog in een alleenstaande boom in een weide, vrij dicht bij de bosrand, zagen we tijdens een nachtje spotlighten twee oogjes oplichten. Met onze verrekijker zagen we dat een rustende wasbeer ons zat aan te staren…

Wasberen in Vlaanderen

Dat er wasberen in de Ardennen zaten, wisten we eigenlijk al langer. Maar de laatste tijd duiken er almaar meer berichten op van wasberen in Vlaanderen. Zo moesten we in 2009 met het Natuurhulpcentrum naar Mol, waar een wasbeer verscholen zat in een achtertuin. Omdat er in deze omgeving geen andere wasbeermeldingen waren, kan je er van uitgaan dat dit een ontsnapt dier was. Wasberen staan dan wel niet op de zogenaamde Zoogdierenpositieflijst en zijn dus verboden als huisdier, toch worden zo soms nog illegaal gehouden. En aangezien wasberen heel snuggere beestjes zijn die met hun handige vingertjes deuren of slotjes kunnen openprutsen, ontsnappen ze nogal eens…

De eerste Vlaamse wasbeer die misschien wel eens van de ‘wilde’ Ardeense populatie afkomstig zou kunnen zijn, konden we per toeval filmen in 2012 in de Voerstreek. In Altenbroek hadden we een trailcam opgehangen om dassen te filmen. Dassen filmden we meer dan genoeg, maar dus ook een wasbeer! Een conservator van natuurgebied Kortelake in Geraardsbergen filmde op 19 januari 2014 een wasbeer met een cameraval.

Het is duidelijk dat wasberen ook in de toekomst meer en meer bij ons zullen opduiken. Volgens de Europese verordening rond Invasieve Exoten moeten wasberen zo snel mogelijk verwijderd worden als ze op een locatie opduiken waar ze voorheen nog niet waren. Dit om mogelijke schade aan onze eigen natuur te voorkomen. Belangrijk is dus dat we er snel bij zijn. Dit klinkt voor sommige mensen soms zielig, maar invasieve exoten, zoals wasberen, moeten nu eenmaal weggevangen worden. Doen we niets, en blijkt achteraf dat ze erg veel schade kunnen toebrengen (wat bij sommige exoten al is gebleken), dan is het vaak al te laat… Spijtig voor de dieren zelf, maar voor de natuur is dit nu eenmaal het beste. Enkel door kort op de bal te spelen, worden problemen voorkomen. Als we dan ook nog eens een goede oplossing kunnen bieden voor de gevangen dieren, in een dierentuin of opvangcentrum, is dit natuurlijk mooi meegenomen!