Bevers (Castor fiber)
Bevers en hun dammen…
Bevers zijn niet alleen de meest indrukwekkende knaagdieren die bij ons voorkomen, het zijn ongetwijfeld ook een van de meest ingenieuze landschapsarchitecten ter wereld. Met hun vlijmscherpe, bijtelvormige tanden vellen ze hele bomen. Dit doen ze niet alleen om aan voedsel te raken, maar ook om hun bekende beverdammen te kunnen bouwen.
Waarom dammen?
Die dam bouwen ze om twee redenen. Eerst en vooral is er de veiligheid. Bevers leven in een burcht die ze bereiken via de ingang. Die ingang moet altijd onder water liggen om roofdieren op afstand te houden. Als het water niet diep genoeg is, komt de ingang van de burcht in de zomer misschien boven water te liggen, wat gevaarlijk is voor bevers, zeker als er jongen in de burcht geboren zijn.
Door dammen te bouwen ligt de ingang continu onder water, onbereikbaar voor roofdieren als wolven, beren en lynxen.
Een tweede reden voor het bouwen van dammen is het aanleggen van een voedselvoorraad onder water. Bevers houden geen winterslaap. Ook al kweken ze tegen de herfst een stevige vetlaag, toch moeten ze ook in de winter eten. Daarom leggen ze een voedselvoorraad aan die bestaat uit takken en twijgen. Het koude water houdt de takken vers. Is het water niet diep genoeg, dan vriest hun voedselvoorraad tijdens de winter vast, en wordt die onbereikbaar. Door de dammen stijgt het waterniveau, en kunnen de bevers de hele winter genieten van de verse voedselvoorraad. Omdat ook de ingang van de burcht onder water ligt, kunnen ze onder water hun voorraad bereiken, en blijven ze dus uit het zicht van roofdieren.
Indrukwekkend!
De grootte van een beverdam kan enorm verschillen. Er zijn kleine dammen van amper een meter lengte, maar er zijn dammen die tot enkele tientallen meters lang en 2m hoog kunnen zijn. Hierdoor toveren ze kleine riviertjes om tot gigantische moerashabitats, waarvan heel wat andere dier- en plantensoorten kunnen profiteren. In het filmpje hiernaast kan je zien hoe een beverfamilie door de bouw van dammen het landschap volledig hebben aangepast. Op andere plekken kan je hetzelfde riviertje met één grote pas oversteken…
Bevers en hun vacht
Dieren die een groot deel van hun tijd in het water doorbrengen, zoals bevers, moeten goed oppassen om niet onderkoeld te raken. Maar gelukkig, hoe kan het ook anders, hebben dieren hun aanpassingen om tegen die koude te kunnen. Zo ook de bevers.
Toen ik een tijd geleden bij de burcht toekwam, was het al donker. Veel vroeger moet ik er ook nog niet zijn. Ook al zijn de dagen goed aan het lengen, toch zal het nog enkele weken duren vooraleer de bevers ook bij het laatste daglicht te zien zullen zijn.
Hoewel bevers zich niet al te veel aantrekken van het schijnen met een zaklamp, probeer ik zoveel mogelijk door de infraroodcamera te kijken om ze zeker niet te verstoren. Heel voorzichtig naderde ik de plek waar ik ze een week geleden ook al had gezien, keek door de camera, en ja hoor, daar zaten ze weer. Dit keer waren drie bevers druk bezig met het poetsen van elkaars vacht.
Het waren het volwassen mannetje en vrouwtje, en een jong van verleden jaar. Het poetsen van de vacht is voor een een waterdier als een bever superbelangrijk. De vacht moet tiptop in orde zijn. Hun vacht bestaat uit twee laagjes. De dichte, fijne ondervacht moet hen tegen de koude beschermen, en een langere vette onderlaag zorgt voor een extra waterafstotende laag. Bij de bever staan er per vierkante centimeter ongeveer 23.000 (!!) haartjes ingeplant. Bij de mens zijn dit er 300… Geen wonder dat er in het verleden zoveel gejaagd werd op bevers voor hun warme vacht!
Aan de basis van hun staart hebben bevers nog enkele klieren die een vettige, waterafstotende olie afscheiden. Met hun voorpoten wrijven ze hier eerst over, om vervolgens heel hun lichaam ermee in te smeren. Hierdoor blijft de vacht waterdicht en kunnen ze mooi door het water glijden.
Door dit vlooien kunnen ze ook de plekjes bereiken waar ze zelf moeilijk aankunnen. Bevers hebben als extra isolatie een heel dun luchtlaagje tussen hun vacht en huid, en door dit vlooien blijft dit luchtlaagje behouden.
Bevers in de winter