Het hoofddoel van onze expeditie is ondertussen wel bekend. We willen één van de meest tot de verbeelding sprekende vogelsoorten op aarde, de Nechisar nachtzwaluw, als eerste te zien krijgen. Die nachtzwaluw op zich zou de spreekwoordelijke kers op de taart zijn, maar de taart zelf is ook al meer dan de moeite! Naast het zoeken naar de nachtzwaluw willen we ook de andere dieren van het Nechisar National Park in kaart brengen, zodat we op het einde van de maand een goed beeld hebben van alles wat kruipt, loopt en vliegt in dit uitgestrekte gebied.
Met een verrekijker kom je al redelijk ver, maar voor de expeditie die wij gaan ondernemen hebben we heel wat meer materiaal nodig. Een overzichtje.
Ons belangrijkste doel is en blijft het zoeken en hopelijk vinden van de nachtzwaluw. Nachtzwaluwen zijn dieren die, zoals de naam het zegt, vooral ’s nachts actief zijn, dus zullen ook wij heel wat uren in het donker in de weer zijn. In Nechisar is, buiten de maan en sterren geen licht, dus hebben we lampen nodig. Dankzij een mooie sponsoring van Led Lenser heeft iedereen een sterke hoofd- en zaklamp en met de “SR95 intimidator” die we dankzij Slotenmakerij Daniels uit Genk konden krijgen kunnen we bij wijze van spreke heel Nechisar doen oplichten!
In Nechisar leven een aantal nachtzwaluwsoorten die ’s nachts soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Zéker als we dan nog een onbekende soort willen vinden, is het belangrijk om de dieren te vangen. Uiteraard worden ze na enkele minuten terug vrijgelaten, maar om ze te vangen hebben we bijna 20m mistnetten mee. Deze netten zijn zo dun dat vogels ze amper opmerken, er daarom in vliegen en er helemaal in verstrikt raken. 12 stokken die we tot enkele meters lengte kunnen uittrekken moeten de netten gespannen op hun plaats houden. Ook overdag kunnen we de netten gebruiken om een goed beeld te vormen van het rijke vogelleven van de grasvlaktes. Er leven heel wat zeldzame vogels, en om meer kennis te vergaren hebben we wetenschappelijke ringen in verschillende soorten en maten mee om de specialere soorten individueel te kunnen herkennen. Voor de échte speciallekes (wie weet voor “onze” nachtzwaluw) hebben we zelfs zenders mee zodat we na het zenderen perfect kunnen nagaan waar de dieren precies naar voedsel zoeken, waar ze slapen,… Om de zendersignalen te kunnen opvangen moeten er dan weer ontvangers mee. Met al dit materiaal kunnen we al een grote kist vullen, maar we zijn er nog lang niet.
Zelf ga ik proberen zoveel mogelijk zoogdieren te inventariseren. Grote zoogdieren, zoals zebra’s en hopelijk ook het zeldzame en bedreigde Swayne’s hartebeest, zijn te vinden door rond te rijden en met de verrekijker de omgeving af te speuren, maar om ook de nachtelijke zoogdieractiviteiten te onderzoeken hebben we een tiental trailcams mee. In de auto’s installeren we dan weer sterke spotlights waarmee we in de verte hopelijk veel oplichtende en reflecterende zoogdieroogjes gaan tegenkomen. Zien we iets spectaculairs, dan kunnen we elkaar onmiddellijk verwittigen met onze walkie-talkies.
In Nechisar leven hyena’s, dat is zeker. Niemand weet echter of er ook nog leeuwen leven. Tijdens de laatste telling in 2007 zaten er naar schatting nog maar 4! Niet veel, maar zijn er ondertussen meer of zijn ze helemaal verdwenen? Om dit te onderzoeken hebben we een geluidsinstallatie mee waarmee we het geluid van in paniek verkerende dieren kunnen laten afspelen. Dit trekt roofdieren aan, en door de roofdieren op die manier wat te lokken, kunnen we ons na een maand hopelijk een idee vormen hoeveel en welke roofdiersoorten er allemaal te vinden zijn.
Grote zoogdieren zijn spectaculair, maar in Ethiopië leven ook heel wat kleinere muizen- en rattensoorten die nergens anders ter wereld voorkomen. Welke precies gaan we proberen te achterhalen door “life-traps” op verschillende plekken te installeren. Met wat pindakaas en maïs kunnen we ze in onze valletjes lokken, ze determineren, en nadien terug vrijlaten. Een twintigtal valletjes hebben we zo bij.
In warme gebieden met veel muizen, ratten en andere kleinere zoogdieren zijn vaak heel wat reptielen te vinden. Michiel houdt zich onder andere bezig met deze fantastische soortengroep, en gewapend met dikke handschoenen, slangenhaken en slangentangen gaan we na welke slangen, maar ook hagedissen, gekko’s en skinken er allemaal te vinden zijn. Door ’s nachts met een UV-lampje te schijnen, is het trouwens veel makkelijker om schorpioenen te ontdekken, want onder UV lichten schorpioenen griezelig blauw op.
Je zou het niet zeggen, maar in België zijn er meer dan 2000 (!) soorten vlinders (dag- en nachtvlinders samen). In Ethiopië zijn het er nog een heel pak meer. Daarom hebben we grote witte doeken én grote lampen mee. ’s Nachts worden nachtvlinders (en heel wat andere insecten trouwens) aangetrokken door licht. De diertjes landen op onze doeken, en met een vlindernetje kunnen we ze dan vangen. Op die manier kunnen we ook hen wat beter leren kennen. Kevers en andere kruipende insecten zitten er ook met hopen. Voor deze beestjes hebben we speciale vallen waar ze wel in, maar niet meer uit kunnen. Benieuwd of we nieuwe soorten zullen ontdekken! Een volledige kist met honderden grote en kleine potten, proefbuisjes, bekertjes en zakjes moet dienen om de beestjes in te verzamelen.
Momenteel zijn we heel druk bezig om de soorten wat te leren kennen, maar om iets goed te kunnen determineren in het veld hebben we goede lectuur nodig: een hele bibliotheek over de vogels, zoogdieren, reptielen en amfibieën, pootafdrukken,… die we kunnen tegenkomen moet mee het vliegtuig op. Belangrijk is dat we elke waarneming goed documenteren. Met 3 wandelGPS’en kan iedereen makkelijk en snel de plaats bepalen en opslaan waar een dier is gevonden, zodat achteraf een soort van plattegrond gemaakt kan worden. Om alles achteraf wat overzichtelijk te houden maken we elke avond een verslagje van de afgelopen dag met de waarnemingen, locaties,… Een laptop gaat mee om alles onmiddellijk digitaal op te slaan.
Eén van de belangrijkste opdrachten zal zijn om zoveel mogelijk op foto of film vast te leggen. Niet alleen leuk voor later, maar vooral belangrijk om de waargenomen dieren achteraf goed te kunnen bekijken en te determineren. We hebben hiervoor 2 digitale camera’s, enkele pocketfototoestellen en een professionele videocamera mee. Massa’s SD-kaartjes en enkele externe harde schijven moeten de gemaakte beelden bewaren.
Dit en nog heel wat meer hebben we nodig om hopelijk zoveel mogelijk dieren te observeren en documenteren. Maar naast beestjes zoeken hebben we natuurlijk ook nog kledij nodig, tenten, slaapzakken, gamellen, slaapmatjes, muskietennetten, EHBO-kits,… nodig om ook deftig te kunnen overleven in de maand dat we verblijven in Nechisar.
Op de foto is al een deel te zien van het materiaal dat mee naar Ethiopië moet. Heel veel, maar we zijn er helemaal klaar voor en kunnen al niet meer wachten tot we eindelijk in het vliegtuig stappen om te gaan doen wat we graag doen; beestjes zoeken!
