Ondanks het feit dat de meeste trekvogels al naar het zuiden vertrokken zijn, barsten de bossen van de Ardennen nog van het leven. Heel wat dieren moeten zich namelijk klaarmaken op de aankomende winter. Egels eten insecten en andere ongewervelden, en die zijn er in de winter amper te vinden. Terwijl insectenetende vogels daarom naar het zuiden trekken, houden egels als een van de weinige zoogdieren een echte winterslaap. Hun lichaamstemperatuur daalt, de stofwisseling wordt verminderd en de ademhaling gaat trager. Afhankelijk van de temperatuur duurt die winterslaap van oktober-november, tot maart-april. Ze worden dan wel inactief, maar toch moeten ze een voldoende grote vetvoorraad aanleggen om die lange periode door te komen.

Dassen houden dan wel geen winterslaap, maar toch moeten ook zij een stevige vetvoorraad aanleggen. Hoewel de laatste jaren anders doen vermoeden, kunnen onze winters, zéker in de Ardennen, echt guur en koud zijn. Zo koud, dat dassen soms enkele dagen hun burcht niet verlaten, en gedurende die dagen teren ze op dit vetreserve. Stijgen de temperaturen weer een beetje, dan verlaten de dassen hun burcht ’s nachts om toch naar extra voedsel te zoeken. Ze brengen dus in de winter heel wat tijd door in de burcht, nog meer dan anders. De herfst gebruiken ze dan ook om hun burcht extra goed in orde te brengen. Ze slepen nestmateriaal naar de burcht en graven eventueel nog wat bij, totdat alles perfect is.

Bever poetst zijn vacht…

Een heel andere voorbereiding moeten de bevers treffen. Zij leven voornamelijk van verse bladeren, schors en kruiden. Ook dit is in de winter amper te vinden. Aangezien zij net als de dassen geen winterslaap houden, moeten ze een andere oplossing verzinnen. Van die oplossingen heeft iedereen wel al eens gehoord: de soms enorm indrukwekkende beverdammen. In de herfst slepen bevers takken met verse bladeren onder water. Het koude water dient als een frigo en houdt de bladeren en takken fris tijdens de winter, terwijl de bovenste laag van het riviertje vaak bevroren is. Heel vaak echter zijn de riviertjes zo ondiep, dat alles bevriest. Daarom leggen bevers dammen aan. Hierdoor wordt in de buurt van de beverburcht het kleine riviertje omgetoverd tot een echte diepere vijver die nooit helemaal dichtvriest. Zo blijven de takken en bladeren vers, en via een burchtuitgang onder water kan de bever zijn opgeslagen voedsel veilig bereiken.

Een rotte everzwijnen…

Een fantastische aanpassing, die everzwijnen echter niet nodig hebben. Zij vinden altijd en overal wel wat eten. Nu, in de herfst, profiteren ze onder andere van de massaal gevallen beukennootjes. Ze eten zich vol. Zeker voor de jonge everzwijnen is dit erg belangrijk, want die voorbereidingen bepalen of zij de winter doorkomen of niet. Het is trouwens de sterfte in de winter die gaat bepalen hoeveel everzwijnen er in een bepaald gebied al dan niet voorkomen. Dit is een veel belangrijkere factor dan bijvoorbeeld de aanwezigheid van roofdieren. Daarom is het trouwens ook absurd dat jagers everzwijnen in de winter goed gaan bijvoederen, om achteraf te klagen dat er veel te veel everzwijnen zitten… Maar zo zijn er nog heel wat bijzonderheden in de jagerslogica die ik maar niet lijk te snappen…

Tenslotte mogen zeker de edelherten ook niet vergeten worden. Zij voeren misschien wel hét spectaculairste dierengedrag in de herfst uit. Van ongeveer half september tot half oktober loopt de bronstperiode waarin mannetjes door hun geburl en soms

Beverburcht vanuit de lucht…

gevechten gaan duidelijk maken wie het sterkste mannetje is. Het is belangrijk dat de herten in deze periode paren. Op die manier worden de jongen eind mei-begin juni geboren, net op het moment dat er terug heel wat voedsel te vinden is. Goed voor de moeder die veel energie nodig heeft om haar jong groot te brengen, én goed voor het jong wanneer het stilaan zelf naar voedsel moet gaan zoeken…

Elk dier heeft dus zijn eigen manier om zich voor te bereiden op de winter. Dit zijn maar enkele voorbeelden, maar er zijn er nog veel meer te vinden. Het lukte mij de voorbije maanden om sommige delen van dit gedrag op beeld vast te leggen, met dank trouwens aan Jorn van den Bogaert van www.natuurgidsardennen.be . Bekijk hieronder het filmpje:

Door hieronder je mailadres in te geven, word je automatisch op de hoogte gehouden van nieuwe filmpjes!